donderdag 24 december 2015

Spelen en leren

Column in eigenWijs 47, tijdschrift van Kinderopvang Humanitas

Twee artikelen uit de media van afgelopen maanden: ‘Breng kinderen onder regie van het basisonderwijs’ en ‘Lage educatieve kwaliteit voorschoolse voorzieningen’. De eerste uitspraak komt van Saskia Schenning, lid van de Onderwijsraad en schoolbestuurder (BNR Nieuwsradio, 9 september). Nu ligt de focus in de kinderopvang nog te veel op spelen en verzorgen, vindt Schenning. Door hoger opgeleid personeel voor deze doelgroep in te zetten, hoopt ze dat daar verandering in komt.
De tweede is een kop uit Management Kinderopvang (oktober). Het artikel is van mijn hand en is geschreven naar aanleiding van een grootschalig onderzoek naar de onderwijsloopbaan van kinderen tussen 5 en 18 jaar. Daaruit blijkt dat de educatieve kwaliteit van de voor- en vroegschoolse voorzieningen beter kan. Onderzoeker Annemiek Veen zegt in het artikel: ‘We hebben bij de observaties gezien dat kinderen vaak vrij spelen. Dat mag, maar we zagen ook dat vrij spelen vaak betekent doelloos rondlopen.’
Spelen en leren: het blijft een moeilijk begrippenpaar. Spelen wordt of geïdealiseerd of er wordt te weinig waarde aan gehecht. En leren wordt vaak veel te beperkt opgevat. Leren is niet per definitie aan een tafel of in de kring een lesje doen. Spelen en leren zou geen tegenstelling moeten zijn: spelen is leren.
Pedagogisch medewerkers kunnen het spel rijker maken, meer uitdagingen bieden, meer meespelen, zeggen deskundigen. Of je daarvoor hoger opgeleide medewerkers nodig hebt, zoals Schenning denkt, is maar de vraag.
Dat laatste kunnen en moeten de pedagogisch medewerkers laten zien. En daar moet haast mee gemaakt worden. Steeds weer komt uit onderzoek dat de professionaliteit van pedagogisch medewerkers op het educatieve vlak omhoog moet. En steeds weer lonkt het onderwijs naar de kinderopvang. Terwijl er nog weinig onderzoek is gedaan naar de kwaliteit van de kleuterklassen gaat men ervan uit dat hoger opgeleid per definitie beter is.

Maar we moeten niet blijven hangen in een discussie over het Nederlandse systeem en of dat wel zo goed is. Is het belangrijk wie de regie heeft, onderwijs of kinderopvang? Het gaat erom hoe professioneel de begeleiding van jonge kinderen is. Wat dat betreft kunnen zowel pedagogisch medewerkers als leerkrachten van groep 1 en 2 vaak nog wel een tandje bijzetten. Op steeds meer plaatsen in Nederland kiest men er daarom voor om meer bij elkaar aan te sluiten. Om samen beter te worden. Om te zorgen dat het kind er beter van wordt. Want daar gaat het tenslotte om.