vrijdag 24 juli 2015

De nieuwe iPad: een boek


Column in eigenWijs 44, tijdschrift voor pedagogisch medewerkers van Kinderopvang Humanitas

Welke school kiezen Amerikaanse softwareontwikkelaars, technische medewerkers of zelfs een vice-president van computerbedrijven als Google, Apple en Facebook voor hun eigen kinderen? Een Steve Jobsschool? Mis, een vrijeschool, waar kinderen tot de zevende klas geen computer aanraken. Zo staat te lezen in Seizoener, het tijdschrift voor de vrije scholen (herfst 2013).
Maurice de Hond noemt zijn iPad-scholen Steve Jobsscholen, maar de kinderen van Steve Jobs mochten niet aan de iPad komen. Zij lazen boeken. De Duitse psychiater Manfred Spitzer beweert in zijn bestseller ‘Digitale dementie’ dat een kleuter met een iPad pure kindermishandeling is. Onderzoekers van de Universiteit van Californië ontdekten dat kinderen die geen elektronische gadgets mochten gebruiken, beter gedrag en sociale vaardigheden vertoonden dan kinderen die dat wel gebruiken. 
Het zijn zomaar wat berichten uit de media van de afgelopen maanden. Iedere beweging heeft zijn tegenbeweging. En die komt op gang nu kinderen niet alleen op de Steve Jobs-scholen, maar op zo’n beetje iedere basisschool achter de computer of iPad zitten. Dus ben je weer hip als je teruggaat naar het ouderwetse handwerk, van schrijven met een pen en lezen in een boek.
Maria Montessori legde ooit de basis van het Montessorionderwijs met zelf ontwikkeld lesmateriaal. Daarmee konden kinderen leren rekenen, schrijven en ruimtelijk inzicht verwerven. ‘Ze maakte houten bordjes met schuurpapieren letters om via de tastzin de fijne motoriek van het schrijven op te pikken. Ze ontwierp gouden staafjes met één, tien, honderd, duizend gouden bolletjes eraan om getallen te ontdoen van hun abstractie’, aldus een artikel in Trouw (23 september). Zij wist toen al wat de onderzoekers van Yale recent concludeerden: ‘Handmatig schrijven, de pure handeling van het neerzetten van letters, leert je te focussen op wat belangrijk is.’
Het Montessorionderwijs bestaat honderd jaar in Nederland en is dus nog steeds helemaal van deze tijd. Denk je. Niets daarvan, op veel Montessorischolen heeft ook de computer en de iPad zijn intrede heeft gedaan. Vaak onder druk van de ouders. Dat blijkt uit de diverse reportages die vanwege dit honderdjarige jubileum in de media verschijnen. Maria zou er haar goedkeuring aangeven, verdedigen leerkrachten en directeuren deze keuze. Want Maria was vooruitstrevend. Daarmee maken ze zich er wel erg gemakkelijk vanaf.
De iPad is geen wondermiddel. Dat mag wel duidelijk zijn. De iPad-loze school overigens ook niet. Aandacht voor motorische vaardigheden en handwerk wel. In de kinderopvang zien we weliswaar wel iPads, maar gelukkig nog geen iPad-opvang. Gelukkig blijven medewerkers in de kinderopvang veel aandacht geven aan de ontwikkeling van de fijne en grove motoriek van kinderen.