Column in eigenWijs 35
‘Esmee, waarom moest je eigenlijk huilen bij de
schooldokter?’ De juf stelt de vraag en de hele klas luistert belangstellend mee.
Esmee wil van schaamte onder haar tafel kruipen. Waarom doet juf dit?
Iedere basisschool heeft ze: leerkrachten die didactisch
heel sterk zijn, maar pedagogisch zwak. Ouders zijn vaak blij als hun kind zo’n
goeie juf of meester krijgt, want aan het eind van het schooljaar kent hij voor
het eerst alle tafels. Maar de kinderen hebben minstens tot de krokusvakantie
nodig om aan de stijl van de leerkracht te wennen. Als het al went.
In de kinderopvang ben ik ze nog nooit tegengekomen,
medewerkers die pedagogisch onverantwoord omgaan met kinderen. Aan de ene kant
is er in de kinderopvang meer controle en bijsturing doordat er altijd twee
mensen op een groep werken. Aan de andere kant is er meer pedagogische
expertise.
Expertise bijvoorbeeld op het gebied van democratisch
burgerschap. Ik schreef er onlangs een artikel over. Kinderen leren in een
groep vaardigheden die hen tot actieve burgers maken. Kinderen staan aan de basis
van de toekomstige samenleving, van hopelijk een rechtvaardige samenleving. Bij
democratisch burgerschap gaat om het om het algemeen maatschappelijk belang,
niet om het individueel belang. Dat staat tegenwoordig al zo voorop in de
maatschappij en ook in het onderwijs.
Hoe zorg je er voor dat kinderen democratische burgers
worden, dat ze meepraten. En hoe maak je ze medeverantwoordelijk? Dat gaat
verder dan de oprichting van een kinderraad. Dat zit in de basishouding van
pedagogisch medewerkers: kinderen helpen elkaar, doen mee, ruimen op, zijn
verantwoordelijk voor elkaar, luisteren naar elkaar. Ze leren omgaan met
conflicten en met verschillen.
Ook hierbij viel het me op hoeveel verder de kinderopvang is
dan het onderwijs. Alle scholen hebben het vak burgerschap in hun curriculum.
En een enkele school werkt met programma’s als de Vreedzame school of
Leefstijl, maar meer dan een programma is dat niet. Het zit zelden in de
basishouding van leerkrachten. Ook zijn er naar ik weet nog weinig basisscholen
met een vorm van kinderraad.
Daarom is het zo wonderlijk dat in brede scholen of andere
samenwerkingsverbanden de pedagogisch medewerkers uit de kinderopvang een
ondergeschoven kindje zijn. Of in ieder
geval voelen zich zo. Dat is onterecht. De kinderopvang brengt veel expertise
mee. Misschien weten pedagogisch medewerkers niet hoe je tegenwoordig een
deelsom maakt, nu staartdelingen niet meer mogen, maar op heel veel andere
gebieden kunnen ze leerkrachten pakken, zakken en verkopen.
